İTÜ İklim Değişikliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, iklim değişikliğine bağlı olarak kene, sivrisinek üzere hayvanlardan insanlara geçen sıtma gibisi tropikal hastalıkların arttığını söylemiş oldu.
Kadıoğlu, sel, orman yangınları, sıcak hava dalgaları niçiniyle hastalık taşıyan böceklerin daha uzun yaşadığını belirterek, “Küresel iklim değişikliğinin niye olduğu çok hava olayları var. Bu da afetlere niye oluyor. Sel, orman yangınları, sıcak hava dalgaları üzere. Bilhassa hava sıcaklığı arttıkça, daha erken havalar ısınıp daha uzun müddet sıcak kaldıkça, böcekler de daha erken ortaya çıkıyor. Bunların larvaları, yumurtaları daha uzun müddet yaşıyor. Bunlarda değişim gösterenler de var. örneğin kene üzere. Olağanda kene süper bir hayvan. Karbondioksit ölçmek üzere yetenekleri var.
Ama son senelerda hayvanlardan insanlara geçen zooteknik hastalıklarda kenenin en önemli rolü oynuyor. Lyme hastalığı üzere hastalıklar bu kadar yaygın değilken, artık kene ile bir arada epeyce büyük artış var. Dünyanın en tehlikeli hayvanı olan, yılda 1 milyon insan öldüren sivrisinekler de birebir biçimde çok yağışlarda daha fazlaca yayılıyor. Sıcaklıklar da uygun olduğu vakit daha uzun mühlet hayatta kalıyorlar. Bunlar insanlarda sıtma üzere hastalıklara niye oluyor” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, 2080 yılına kadar sıtmanın tüm Avrupa’ya yayılması beklendiğini tabir ederek, “Türkiye’de tropikal hastalıklar için polikliniklerin kurulması gerekecek. Şu an Dünya Sıhhat Örgütü, Türkiye’nin güney bölgesini sıtma bölgesi olarak gösteriyor. Bu daha da kuzeye yanlışsız yayılacak. Havaların ısınması, böceklere, sineklere, çıyanlara, akreplere yarıyor. Artık insanların hiç görmediği böceklerle karşılaşıyorsunuz. Yalnızca böcekler değil, polenler de o denli. Evvelden ormanlarda olmayan böcekler ve çiçekler de ortaya çıktı. İklim değişikliği yalnızca sıcaklık ve yağış demek değil, iklimle birlikte her şey değişiyor. Daha fazla tropikal hastalıklar, daha fazla sıtmadan vefatlar, yılan sokması olaylar görüyoruz” biçiminde konuştu.
“SITMA VİRÜSÜ TAŞIYAN SİVRİSİNEK İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE KOLAY YAYILMAYA BAŞLADI”
Enfeksiyon ve Tropikal Hastalıklar Uzmanı Doç. Dr. Şiran Keske ise, sıtma virüsünü taşıyan sivrisineğin, iklim değişiklikleri ve havaların ısınmasıyla bir arada daha kolay yayılmaya başladığını belirterek, “bir daha bir öteki etken kenelerle bulaşan ve ülkemizde de görülen ‘Kırım Kongo Kanamalı Ateş’ virüsü de havaların ısınmasından, kenelerin hareketinden etkilenebilen virüslerden biri. Bu tip enfeksiyonlar, ortalama sıcaklıkların artmasıyla fazlaca paralellik gösteriyor. Direkt tabiatın işgali ya da içine yayılmasıyla birlikte de burada daha evvel hiç karşılaşmadığı virüslerle müsabakaya başlıyor” dedi.
“HAYVANLARIN ÜSTÜNDEKİ VEKTÖRLERDEN DE İNSANLARA GEÇEBİLİYORLAR”
Doç. Dr. Şiran Keske, hastalıkların hayvanlardan insanlara ekseriyetle aracı bir vektörle (kene, sivrisinek, pire) bulaştığını belirterek, “Bildiğimiz üzere son devirlerde hem Çin’de hem Güneydoğu Asya’da tıpkı vakitte öbür bölgelerde yeni yeni virüsler duymaya başlıyoruz. İnsanlarda daha evvel hastalık yaptığını bilmediğimiz virüsler. Bunlar global ısınmanın tesirleriyle bağlı. Başka taraftan teknolojik gelişmelerle birlikte beşerler, virüsleri, enfeksiyonları daha düzgün tanımlamaya başlıyorlar. Bu da natürel ki hastalıkların tanımlanmasını arttıran bir faktör. Bunların kimileri muhtemelen yıllar evvel de, geçmişte de hastalık yapmış virüslerdir lakin, bu biçimdelar bunları çabucak hemen bilmiyorduk.
Hayvanlardan insanlara çoklukla aracı bir vektörle bulaşır. Bunlardan bir tanesi mesela keneler. Keneler sığırlar üzerinden bu virüsü alıp beşere bulaştırabiliyorlar. bir daha sivrisinekler, tarihteki en değerli salgınları yaptı. Veba hastalığı da hayvanların üstündeki pirelerden insanlara geçerek ortaya çıkan bir hastalıktı. Hayvandan direkt geçebileceği üzere, hayvanlarla bir arada yaşayan bu tip vektörlerden de insanlara geçebiliyorlar” diye konuştu.
Kadıoğlu, sel, orman yangınları, sıcak hava dalgaları niçiniyle hastalık taşıyan böceklerin daha uzun yaşadığını belirterek, “Küresel iklim değişikliğinin niye olduğu çok hava olayları var. Bu da afetlere niye oluyor. Sel, orman yangınları, sıcak hava dalgaları üzere. Bilhassa hava sıcaklığı arttıkça, daha erken havalar ısınıp daha uzun müddet sıcak kaldıkça, böcekler de daha erken ortaya çıkıyor. Bunların larvaları, yumurtaları daha uzun müddet yaşıyor. Bunlarda değişim gösterenler de var. örneğin kene üzere. Olağanda kene süper bir hayvan. Karbondioksit ölçmek üzere yetenekleri var.
Ama son senelerda hayvanlardan insanlara geçen zooteknik hastalıklarda kenenin en önemli rolü oynuyor. Lyme hastalığı üzere hastalıklar bu kadar yaygın değilken, artık kene ile bir arada epeyce büyük artış var. Dünyanın en tehlikeli hayvanı olan, yılda 1 milyon insan öldüren sivrisinekler de birebir biçimde çok yağışlarda daha fazlaca yayılıyor. Sıcaklıklar da uygun olduğu vakit daha uzun mühlet hayatta kalıyorlar. Bunlar insanlarda sıtma üzere hastalıklara niye oluyor” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, 2080 yılına kadar sıtmanın tüm Avrupa’ya yayılması beklendiğini tabir ederek, “Türkiye’de tropikal hastalıklar için polikliniklerin kurulması gerekecek. Şu an Dünya Sıhhat Örgütü, Türkiye’nin güney bölgesini sıtma bölgesi olarak gösteriyor. Bu daha da kuzeye yanlışsız yayılacak. Havaların ısınması, böceklere, sineklere, çıyanlara, akreplere yarıyor. Artık insanların hiç görmediği böceklerle karşılaşıyorsunuz. Yalnızca böcekler değil, polenler de o denli. Evvelden ormanlarda olmayan böcekler ve çiçekler de ortaya çıktı. İklim değişikliği yalnızca sıcaklık ve yağış demek değil, iklimle birlikte her şey değişiyor. Daha fazla tropikal hastalıklar, daha fazla sıtmadan vefatlar, yılan sokması olaylar görüyoruz” biçiminde konuştu.
“SITMA VİRÜSÜ TAŞIYAN SİVRİSİNEK İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE KOLAY YAYILMAYA BAŞLADI”
Enfeksiyon ve Tropikal Hastalıklar Uzmanı Doç. Dr. Şiran Keske ise, sıtma virüsünü taşıyan sivrisineğin, iklim değişiklikleri ve havaların ısınmasıyla bir arada daha kolay yayılmaya başladığını belirterek, “bir daha bir öteki etken kenelerle bulaşan ve ülkemizde de görülen ‘Kırım Kongo Kanamalı Ateş’ virüsü de havaların ısınmasından, kenelerin hareketinden etkilenebilen virüslerden biri. Bu tip enfeksiyonlar, ortalama sıcaklıkların artmasıyla fazlaca paralellik gösteriyor. Direkt tabiatın işgali ya da içine yayılmasıyla birlikte de burada daha evvel hiç karşılaşmadığı virüslerle müsabakaya başlıyor” dedi.
“HAYVANLARIN ÜSTÜNDEKİ VEKTÖRLERDEN DE İNSANLARA GEÇEBİLİYORLAR”
Doç. Dr. Şiran Keske, hastalıkların hayvanlardan insanlara ekseriyetle aracı bir vektörle (kene, sivrisinek, pire) bulaştığını belirterek, “Bildiğimiz üzere son devirlerde hem Çin’de hem Güneydoğu Asya’da tıpkı vakitte öbür bölgelerde yeni yeni virüsler duymaya başlıyoruz. İnsanlarda daha evvel hastalık yaptığını bilmediğimiz virüsler. Bunlar global ısınmanın tesirleriyle bağlı. Başka taraftan teknolojik gelişmelerle birlikte beşerler, virüsleri, enfeksiyonları daha düzgün tanımlamaya başlıyorlar. Bu da natürel ki hastalıkların tanımlanmasını arttıran bir faktör. Bunların kimileri muhtemelen yıllar evvel de, geçmişte de hastalık yapmış virüslerdir lakin, bu biçimdelar bunları çabucak hemen bilmiyorduk.
Hayvanlardan insanlara çoklukla aracı bir vektörle bulaşır. Bunlardan bir tanesi mesela keneler. Keneler sığırlar üzerinden bu virüsü alıp beşere bulaştırabiliyorlar. bir daha sivrisinekler, tarihteki en değerli salgınları yaptı. Veba hastalığı da hayvanların üstündeki pirelerden insanlara geçerek ortaya çıkan bir hastalıktı. Hayvandan direkt geçebileceği üzere, hayvanlarla bir arada yaşayan bu tip vektörlerden de insanlara geçebiliyorlar” diye konuştu.