KRONİK YORGUNLUK VE DEPRESYONUN BİR SEBEBİ: VİTAMİN D EKSİKLİĞİ
Güneş dünyamız için hayat ve güç kaynağı olarak bilinir. Lakin az bilinen bir tarafı de insan için memnunluk kaynağı olmasıdır. Zira bizim için hayati ehemmiyete sahip bir hormonun salınması için gereklidir. Vitamin D…
Güneş ışınları dik açı ile cildimize temas edince cilt altında bulunan kolesterolden vitamin D sentezini başlatır. Yani güneş ışığı yoksa ve yetersiz ise vitamin D bedenimizde üretilemez.
D vitamini eksikliği ortaya çıkarsa nelerle karşılaşabiliriz? D vitamini reseptörleri bedenimizin şimdi her hücresinde bulunmaktadır. Bu yüzden eksikliği ve yetersizliği ortaya çıktığında biroldukça farklı klinik tablo gözlenebilmektedir.
Vitamin D öncelikli olarak bedenimizin kemik sıhhati ile yakından bağlıdır. Zira kalsiyum ve fosfor elementlerinin kanda denetimi ile yakından bağlıdır. Lakin vitamin D’nin misyonunu yalnızca bu mevzu ile sınırlarsak haksızlık etmiş oluruz.
Vitamin D kemik sıhhatinin yanı sıra, son senelerda D vitamini eksikliği ve yetersizliğinin yaygın kanserler, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, metabolik sendrom, enfeksiyöz ve otoimmmn hastalıkların dahil olduğu pek epeyce kronik hastalıkla alaka ortasında olduğu bulunmuştur.
Halsizlik, yorgunluk, kas kuvvetsizliği, depresyon, fibromiyalji üzere şikayetleri olan hastaların bir birçoklarında vitamin D eksikliği olduğu tespit edilmiştir. Bu çeşit şikayetlerin kış aylarında belirginleşmesi yahut ağırlaşması bu hususun D vitamini eksikliği ile yakından bağlantılı olduğunu desteklemektedir. Bu çeşit yakınmaları olan bireylere D vitamini tedavisi verildiğinde şikayetlerinde bariz düzelmeler gözlemlenmektedir.
D vitamini eksikliği bilhassa ülkemizde epey önemli derecede yüksek oranda saptanmaktadır. Yaptığım bir araştırmada sıhhat çalışanlarının %80’inde vitamin D eksikliği olduğu gözlemledim. Bu durum toplumumuzda da misal biçimdedir. Bilhassa güneşten yaralanmayan bir toplum olduğumuzdan bu durum değerli bir halk sıhhati sorunu haline gelmiştir.
niye vitamin D eksikliği gözlenir? Vitamin D bedenimize iki yolla sağlanır. Birincisi ve en kıymetlisi güneş ışınları ile cildin teması daha sonrası ile ve besinlerde bulunan vitamin D’nin besin yolu ile alınması ile.
Bunlardan güneş ışınları ile elde edilmesi en değerli (%80) kısmını oluşturmaktadır. Güneş ışınlarının bilhassa dik açı ile geldiği saatlerde (saat 10-15 içinde) vitamin D sentezlenebilmektedir. Bu yüzden ülkemizde kış aylarında cildimizde vitamin D sentezi kâfi yapılamamaktadır. bu vakitte kesinlikle dışardan destek edilmesi gerekmektedir. Öteki kıymetli bahis güneş ışınlarından korunmak için kullanılan 8 faktör üstündeki müdafaa kremleridir. Bu kremlerin kullanılması ile D vitamini sentezlenmesi engellenmektedir. Ayrıyeten ülkemizde bayanlarımızın büyük bir kısmının tesettür giysisi olması da şahısların güneşin olumlu tesirlerinden yaralanmasını engelleyen hususlar içinde yer almaktadır.
Besinler içinde D vitamini açısından en güçlü besinler ise, balıklar; somon, sardalya, orkinos, balık yağı ve D vitamini katkılı süt, yoğurt, peynir, yumurta, tereyağı, karaciğer, mantar, tahıl gevrekleri sayılabilir. Ülkemizde kişi başı balık tüketimi Avrupa birliği ülkelerinin beste biri kadardır.
D Vitamini eksikliği tansısı nasıl konulmaktadır? Bireydeki vitamin D seviyesini pahalandırmak için kanda 25(OH)D3 düzebir daha bakılmalıdır. D vitamini eksikliği ve yetersizliğinin tanımlanması, yapılan biroldukca çalışmanın ışığında şu biçimde özetlenebilir.
25(OH)D3 seviyesi ;
ml den düşük olması ağır derecede D vitamini eksikliği,
10-20 ng/ml den düşük ise orta derecede D vitamini eksikliği,
21 ile 29 ng/mL içinde ise D vitamini yetersizliği,
30 ng/mL’den yüksek ise kâfi seviye (tercih edilen aralık 40-60 ng/mL) ve
100 ng/mL’den yüksek ise D vitamini intoksikasyonu (yani zehirlenmesi) olarak kabul edilmektedir.
Vitamin D eksikliği bilhassa kış aylarında daha bariz hale gelmektedir. Sabah yorgunluğu, eklem ve kas ağrıları, uyku bozuklukları, depresyon bilindiği üzere kış aylarında daha fazla olmaktadır. Vitamin D eksikliğinin, ötürüsı ile güneşten yaralanmamızın bu klinik tablodan sorumlu olduğu bilinmektedir. Bu yüzden bilhassa kış aylarında vitamin D eksikliğinin giderilmesi epey kıymetli olduğu kanaatindeyim.
Vitamin D eksikliği tedavisinde kış aylarında balık ve süt eserleri tüketimi kesinlikle artırılmalıdır. Vitamin D seviyesi düşük olduğu saptanan şahıslar kesinlikle tabip nezaretinde tedavilerini almaları gerekmektedir. D vitamini günlük gereksinimi bireylerin yaşı, cinsiyeti, ek hastalıkları, emzirme ve gebelik üzere durumlara bakılırsa değişebilmektedir. Bu yüzden tedavi planlaması hekim nezaretinde yapılmalıdır. Maalesef basında yanlış bilgilendirmeler kararı vitamin D seviyesinin 100 ng/ml üzerinde olması gerekir üzere yanlış ve bilimsel olmayan açıklamalarla karşılaşılabilmektedir. Vitamin D düzeyi bu kadar yüksek tutulursa hiperkalsemi (yani kalsiyum yüksekliği), ve böbrek taşı üzere önemli sıkıntılara yol açabilmektedir.
Sonuç olarak yalnızca kemik sıhhatimiz için değil, ruh ve bedensel sıhhatimiz ortasında vitamin D düzeyimizin olağan olması gerekmektedir. Sağlıklı günler dilerim.
Doç. Dr. Yusuf AYDIN
Güneş dünyamız için hayat ve güç kaynağı olarak bilinir. Lakin az bilinen bir tarafı de insan için memnunluk kaynağı olmasıdır. Zira bizim için hayati ehemmiyete sahip bir hormonun salınması için gereklidir. Vitamin D…
Güneş ışınları dik açı ile cildimize temas edince cilt altında bulunan kolesterolden vitamin D sentezini başlatır. Yani güneş ışığı yoksa ve yetersiz ise vitamin D bedenimizde üretilemez.
D vitamini eksikliği ortaya çıkarsa nelerle karşılaşabiliriz? D vitamini reseptörleri bedenimizin şimdi her hücresinde bulunmaktadır. Bu yüzden eksikliği ve yetersizliği ortaya çıktığında biroldukça farklı klinik tablo gözlenebilmektedir.
Vitamin D öncelikli olarak bedenimizin kemik sıhhati ile yakından bağlıdır. Zira kalsiyum ve fosfor elementlerinin kanda denetimi ile yakından bağlıdır. Lakin vitamin D’nin misyonunu yalnızca bu mevzu ile sınırlarsak haksızlık etmiş oluruz.
Vitamin D kemik sıhhatinin yanı sıra, son senelerda D vitamini eksikliği ve yetersizliğinin yaygın kanserler, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, metabolik sendrom, enfeksiyöz ve otoimmmn hastalıkların dahil olduğu pek epeyce kronik hastalıkla alaka ortasında olduğu bulunmuştur.
Halsizlik, yorgunluk, kas kuvvetsizliği, depresyon, fibromiyalji üzere şikayetleri olan hastaların bir birçoklarında vitamin D eksikliği olduğu tespit edilmiştir. Bu çeşit şikayetlerin kış aylarında belirginleşmesi yahut ağırlaşması bu hususun D vitamini eksikliği ile yakından bağlantılı olduğunu desteklemektedir. Bu çeşit yakınmaları olan bireylere D vitamini tedavisi verildiğinde şikayetlerinde bariz düzelmeler gözlemlenmektedir.
D vitamini eksikliği bilhassa ülkemizde epey önemli derecede yüksek oranda saptanmaktadır. Yaptığım bir araştırmada sıhhat çalışanlarının %80’inde vitamin D eksikliği olduğu gözlemledim. Bu durum toplumumuzda da misal biçimdedir. Bilhassa güneşten yaralanmayan bir toplum olduğumuzdan bu durum değerli bir halk sıhhati sorunu haline gelmiştir.
niye vitamin D eksikliği gözlenir? Vitamin D bedenimize iki yolla sağlanır. Birincisi ve en kıymetlisi güneş ışınları ile cildin teması daha sonrası ile ve besinlerde bulunan vitamin D’nin besin yolu ile alınması ile.
Bunlardan güneş ışınları ile elde edilmesi en değerli (%80) kısmını oluşturmaktadır. Güneş ışınlarının bilhassa dik açı ile geldiği saatlerde (saat 10-15 içinde) vitamin D sentezlenebilmektedir. Bu yüzden ülkemizde kış aylarında cildimizde vitamin D sentezi kâfi yapılamamaktadır. bu vakitte kesinlikle dışardan destek edilmesi gerekmektedir. Öteki kıymetli bahis güneş ışınlarından korunmak için kullanılan 8 faktör üstündeki müdafaa kremleridir. Bu kremlerin kullanılması ile D vitamini sentezlenmesi engellenmektedir. Ayrıyeten ülkemizde bayanlarımızın büyük bir kısmının tesettür giysisi olması da şahısların güneşin olumlu tesirlerinden yaralanmasını engelleyen hususlar içinde yer almaktadır.
Besinler içinde D vitamini açısından en güçlü besinler ise, balıklar; somon, sardalya, orkinos, balık yağı ve D vitamini katkılı süt, yoğurt, peynir, yumurta, tereyağı, karaciğer, mantar, tahıl gevrekleri sayılabilir. Ülkemizde kişi başı balık tüketimi Avrupa birliği ülkelerinin beste biri kadardır.
D Vitamini eksikliği tansısı nasıl konulmaktadır? Bireydeki vitamin D seviyesini pahalandırmak için kanda 25(OH)D3 düzebir daha bakılmalıdır. D vitamini eksikliği ve yetersizliğinin tanımlanması, yapılan biroldukca çalışmanın ışığında şu biçimde özetlenebilir.
25(OH)D3 seviyesi ;
ml den düşük olması ağır derecede D vitamini eksikliği,
10-20 ng/ml den düşük ise orta derecede D vitamini eksikliği,
21 ile 29 ng/mL içinde ise D vitamini yetersizliği,
30 ng/mL’den yüksek ise kâfi seviye (tercih edilen aralık 40-60 ng/mL) ve
100 ng/mL’den yüksek ise D vitamini intoksikasyonu (yani zehirlenmesi) olarak kabul edilmektedir.
Vitamin D eksikliği bilhassa kış aylarında daha bariz hale gelmektedir. Sabah yorgunluğu, eklem ve kas ağrıları, uyku bozuklukları, depresyon bilindiği üzere kış aylarında daha fazla olmaktadır. Vitamin D eksikliğinin, ötürüsı ile güneşten yaralanmamızın bu klinik tablodan sorumlu olduğu bilinmektedir. Bu yüzden bilhassa kış aylarında vitamin D eksikliğinin giderilmesi epey kıymetli olduğu kanaatindeyim.
Vitamin D eksikliği tedavisinde kış aylarında balık ve süt eserleri tüketimi kesinlikle artırılmalıdır. Vitamin D seviyesi düşük olduğu saptanan şahıslar kesinlikle tabip nezaretinde tedavilerini almaları gerekmektedir. D vitamini günlük gereksinimi bireylerin yaşı, cinsiyeti, ek hastalıkları, emzirme ve gebelik üzere durumlara bakılırsa değişebilmektedir. Bu yüzden tedavi planlaması hekim nezaretinde yapılmalıdır. Maalesef basında yanlış bilgilendirmeler kararı vitamin D seviyesinin 100 ng/ml üzerinde olması gerekir üzere yanlış ve bilimsel olmayan açıklamalarla karşılaşılabilmektedir. Vitamin D düzeyi bu kadar yüksek tutulursa hiperkalsemi (yani kalsiyum yüksekliği), ve böbrek taşı üzere önemli sıkıntılara yol açabilmektedir.
Sonuç olarak yalnızca kemik sıhhatimiz için değil, ruh ve bedensel sıhhatimiz ortasında vitamin D düzeyimizin olağan olması gerekmektedir. Sağlıklı günler dilerim.
Doç. Dr. Yusuf AYDIN