bencede
New member
Rusya–Ukrayna içindeki tansiyon yerini çatışmaya bıraktı. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Ukrayna’ya yönelik askeri operasyon başlattıklarını duyurdu. Gözler bir daha Türk boğazları üzerinden Karadeniz’e gemi geçişlerini düzenleyen Montrö Boğazlar Kontratı’ne çevrildi. Türkiye’ye boğazlar konusunda birinci talep Ukrayna’dan geldi. Kiev idaresi Türkiye’den boğazları Rus savaş gemilerine kapatmasını istedi. Türk Boğazları’nda savaşın ayak sesleri duyulurken Odatv mevzuyu, emekli Tümamiral Semih Çetin ve emekli Oramiral Nusret Güner ile konuştu.
SEMİH ÇETİN: ZİRA MONTRÖ VAR
Emekli Tümamiral Semih Çetin Montrö’nün ehemmiyetinin ve Türkiye’nin elini güçlendirdiğinin altını çizerek şunları belirtti:
“Montrö’nün ne kadar değerli olduğunu, Türkiye’nin elini ne kadar güçlendirdiğini bu kriz niçiniyle bu savaş niçiniyle görüyoruz. Kimi bireyler ‘Montrö bize tam egemenlik tanımıyor, biz boğazı istediğimize açarız istediğimize kapatırız’ diyorlardı. Bunun ne kadar yanlış olduğu bu vesileyle ortaya çıktı. Ukrayna bu teklifi yaptı mı verilecek yanıt açık ‘Montrö’ye terstir ben bunu yapamam’. Tam egemenlik sizde olsaydı, ne yapacağınızı şaşırırdınız. Ukrayna ile âlâ bağlarınız var Rusya ile de var. Ukrayna’yı kabul etseniz Rusya baskı yapacak boyun eğseniz bir türlü eğmeseniz bir türlü. Bir de öbür taraf var ABD… 6. Filoyu dayasa kapınıza ‘Karadeniz’e çıkacağım’ dese ne diyecekseniz. Artık söyleyecek şeyiniz var. Zira Montrö var. Bunu herkes gördü ve anladı diye düşünüyorum artık… Montrö bizim sigortamız. Montrö bizim vermemiz gereken yanıtları ismimize otomatik olarak verir. Sizde elinizi başınızın altına alıp gönül rahatlığıyla seyredersiniz. Zira her şey yazıyor orada.”
HERKESE KARŞI SİGORTA
Montrö konusunda ikazda bulunan amiralleri hatırlatan Semih Çetin kelamlarını şu biçimde bitirdi:
“Ukrayna’nın talebi uygun değil. Montrö ile boğazları kapatmak lakin Türkiye’nin savaş tehdidi altında olması durumunda olur, bu durumda kabul edilemez. ABD’den de bu biçimde bir talep gelebilir. ‘Ben Ukrayna’ya dayanak göndereceğim’ diyebilir. Tonaja bakılırsa gemi çeşidine nazaran ABD Karadeniz’e girer 2 gemi 5 gemi her neyse artık. Mühleti dolar ve çıkar. Buna da yanıt bu biçimde verilir. Montrö herkese karşı bir sigorta. Biz ne yaptık pekala Montrö bildirisini imzalayan amiralleri yargılıyoruz. Akıllara ziyan bir durum. Söyleyecek söz bulamıyorum.”
NUSRET GÜNER: LOZAN KADAR DEĞERLİ
Emekli Oramiral Nusret Güner de Montrö Mukavelesinin en az Lozan kadar hayati ehemmiyette olduğunu vurgulayarak “En az Lozan Muahedesi kadar değerlidir Montrö Mukavelesi. Bırakın savaşa girmesini, kendisini savaş tehdidi altında hissederse de Mukavele Türkiye’ye önlem alma imkanı tanıyor. Hükümet ne yapar bilemiyorum; ancak biz Montrö’ye sıkı sıkıya bağlı kalmalıyız ki, Karadeniz alevler ortasında kalıp, bize de ziyan vermesin. ötürüsıyla Montrö’ye değerli demek yavaşça kalır, bizim için hayati bir imkan” dedi.
GÜRCİSTAN, RUSYA ÖRNEĞİ
2008 Rusya – Gürcistan krizini örnek veren Nusret Güner şöyleki devam etti:
“ABD bozmak istemişti. Bir kaç gemi yollamak istemişti. bu biçimde biz ABD’ye hayır demiştik. ABD çıkarma gemisini hastane gemisi diye geçirmeye çalışmıştı. özetlemek gerekirsesı bizim sıkı sıkıya kuralları takip etmemiz lazım. Türkiye kendisini savaşın ortasında mi görüyor, tehlike altında mı görüyor? Şu an bunları konuşmak için erken lakin yetkililer gereken planlamaları yapmalı. Türkiye gerektiği vakit bu önlemleri alabilir. Montrö kalksın diyenler eski halini bilmiyor”
İKİ ANA CÜMLE BUDUR
Montrö tartışması üzerine 104 amiralin ihtarının ne kadar haklı olduğunu kaydeden Nusret Güner şu sözleri kullandı:
“Ben olağan birinci günden itibaren onların ne kadar haklı olduğunu söyleyen biriyim. 104 emekli amiral iki ana bahiste da söylemiş olduklerinde haklıdır. Kimileri çabucak yanlış yerlere çektiler, yayın saatidir vb. sen içeriğine baksana. İki ana mevzu gündeme getirilmiştir: Montrö hayati ehemmiyettedir ve asker içine tarikatları karıştırmayın.
İki ana cümle bu. Bunda yanlış bir şey mi var. Büsbütün doğrudur. Amiraller, iki hayati hususta Türk milletini bilgilendirme görevini yapmıştır. Artık de Türk milleti görevini yaparak, iktidarın da muhalefetin de sahip çıkmadığı bu amirallere sahip çıkmalıdır. 80-90 yaşında yaşındaki amirallere kendilerini düşünerek bu açıklamayı yaptı diyenlere, öteki yerlere çekenlere de yazıklar olsun diyorum. aslına bakarsan Montrö’nün ehemmiyeti kısa müddette ortaya çıktı. Ayrıyeten tarikatları kışlaya sokmanın ziyanını da 15 Temmuz’da görmedik mi? ‘Askeri darbelere karşıyız’ ile ‘Askere karşıyız’ı birbirine karıştırdılar. Bu amirallerimizin vatanseverliklerin kimsenin kuşkusu olabilir mi?
2 YANSIYI HATIRLATTI
Açıklama hakkında edepsizlik yapıyorsunuz diyenlere Nusret Güner “Amirallere bu türlü edindikleri deneyimlerle halkı bilgilendirmeye çalıştıkları için edepsizlik yapıyorsunuz diyenlere de yazıklar olsun. Deneyimleriyle halkını bilgilendiren Amirallere, kendinden büyüklere bunu söyleyenler utanmadılar mı sanki?” dedi.
Ayrıyeten amirallerin açıklama yapmasına “zevzeklik” diyenlere de reaksiyon gösteren Nusret Güner “Türkiye’nin ana mevzularından biri hakkında yorum yapan deneyim sahibi insanların açıklamasını zevzeklik olarak adlandıranlara da yazıklar olsun. Kısa bir müddetde Montrö Mukavelesinin ehemmiyeti bir kere daha ortaya çıkınca, gerçeklerle yüzleşince ne düşünüyorlar sanki? Sanki artık kim zevzeklik ediyor?” diye ekledi.
Nusret Güner kelamlarını şu biçimde bitirdi:
“Bizim muhalefet kulağının üstüne yatmış, yalnızca “boş tencere iktidarı gdolayır” inancıyla hareket ediyor. Gündemin değişmesi onları rahatsız ediyor. Doğrudur, ufak tefek şeylerle gündem değiştirilmemeli, lakin ya hayati mevzularda! Muhalefet ne olup bittiğiniz farkında bile değil. Herkesle helalleşenler, sanki askerle helalleşmeye hiç düşündüler mi?”
NELER YAŞANABİLİR?
Karadeniz’de Rusya’nın Ukrayna’ya atak başlatması akla 2008’deki Gürcistan – Rusya savaşını akla getirdi. Kafkaslardaki Rusya-Gürcistan savaşının bölgede yarattığı hareketlilik Türkiye’yi de etkilemiş ve günlerce konuşulmuştu. ABD’nin 6. Filoya bağlı savaş gemilerini insani yardım ismi altında Boğazlar’dan geçirmek istemesi, Rusya’nın da karşı çıkması Türkiye’yi ortada bırakmıştı. O tarihte Montrö günlerce tartışılmıştı.
DEVA MONTRÖ’DE
Ankara, 2 askeri dev hastane gemisini Boğaz’dan geçirmek isteyen ABD’ye, geçişin Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne uygun olmadığını belirterek karşılık vermişti. Dışişleri Bakanlığı, ABD makamlarına, “Denizden geçiş Montrö’ye uygun olmalı. Comfort ve Mercy için istisna yapmayız” iletisini vermişti.
MÜHLET VE TONAJ KAİDESİ
ABD’de muahedenin mühlet ve tonaj sınırlamasını, savaş gemilerini Karadeniz’e girdi- çıktı formülüyle çözmek zorunda kalmıştı. Muahedeye nazaran Karadeniz’e kıyısı olmayan bir ülke pozisyonundaki ABD, Montrö’ye nazaran savaş gemilerini burada yalnızca 21 gün tutabilme hakkına sahip.
Gürcistan krizi sırasında Montrö’yü uygulamadan Boğazlar’dan geçmek isteyen ABD’ye Rusya da reaksiyon göstermişti. 28 Ağustos 2008’te Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Vladimir İvanovski şu açıklamada bulunmuştu:
“Montrö konusunda Rusya ve Türkiye’nin tavırları yüzde yüz birebirdir. Bu mutabakatın çağdaş dünyanın gereklerine uygun bir muahede olduğuna inanıyoruz. İki ülke de, Montrö’nün tam olarak uygulanması gerektiğini savunuyor.”
MONTRÖ TESADÜFÜ
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 4 Nisan 2021’de emekli amiralin yayımladığı “Montrö bildirisi”ne ait soruşturma başlatmış ve 6 Aralık 2021’de 103 sanık hakkında, “devletin güvenliğine yahut anayasal nizama karşı kabahat işlemek için anlaşma” hatasından 3 yıldan 12 yıla kadar mahpus cezası talebiyle iddianame düzenlemişti.
Dava kapsamında Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz bugün tabir verdi. Cem Gürdeniz, “Az evvel Rusya Ukrayna’ya girdi. Ukrayna, Türkiye’den boğazları kapatmasını istedi. Montrö olmasaydı biz tarafsızlığımızı koruyamazdık. Boğazların can simidi Montrö’dür. Ben Balyoz davasında mavi vatan için yaptıklarımdan dolayı 3,5 yıl mahpus yatmışım. Devletimden bu davadan derhal vazgeçmesini istiyorum” dedi.
MONTRÖ KONTRATI
1936’dan bu yana yürürlükte olan Montrö Boğazlar Mukavelesi, askeri gemilerin geçişine ve Karadeniz’de kalma mühletine aşikâr sınırlamalar koyuyor. Mukaveleye göre Karadeniz’e kıyıdaş olmayan ülkelere ilişkin gemiler Karadeniz’de 21 günden çok kalamıyor. Boğazlardan geçecek askeri gemilerin toplam yükü 15 bin tonu geçemiyor. Karadeniz’e kıyıdaş ülkeler, tıpkı anda Karadeniz’de toplam 45 bin tondan daha yüksek tonajda savaş gemisi bulunduramıyorlar. Kontrata nazaran uçak gemileri de boğazlardan geçemiyor.
Hazar Şahsuvar
SEMİH ÇETİN: ZİRA MONTRÖ VAR
Emekli Tümamiral Semih Çetin Montrö’nün ehemmiyetinin ve Türkiye’nin elini güçlendirdiğinin altını çizerek şunları belirtti:
“Montrö’nün ne kadar değerli olduğunu, Türkiye’nin elini ne kadar güçlendirdiğini bu kriz niçiniyle bu savaş niçiniyle görüyoruz. Kimi bireyler ‘Montrö bize tam egemenlik tanımıyor, biz boğazı istediğimize açarız istediğimize kapatırız’ diyorlardı. Bunun ne kadar yanlış olduğu bu vesileyle ortaya çıktı. Ukrayna bu teklifi yaptı mı verilecek yanıt açık ‘Montrö’ye terstir ben bunu yapamam’. Tam egemenlik sizde olsaydı, ne yapacağınızı şaşırırdınız. Ukrayna ile âlâ bağlarınız var Rusya ile de var. Ukrayna’yı kabul etseniz Rusya baskı yapacak boyun eğseniz bir türlü eğmeseniz bir türlü. Bir de öbür taraf var ABD… 6. Filoyu dayasa kapınıza ‘Karadeniz’e çıkacağım’ dese ne diyecekseniz. Artık söyleyecek şeyiniz var. Zira Montrö var. Bunu herkes gördü ve anladı diye düşünüyorum artık… Montrö bizim sigortamız. Montrö bizim vermemiz gereken yanıtları ismimize otomatik olarak verir. Sizde elinizi başınızın altına alıp gönül rahatlığıyla seyredersiniz. Zira her şey yazıyor orada.”
HERKESE KARŞI SİGORTA
Montrö konusunda ikazda bulunan amiralleri hatırlatan Semih Çetin kelamlarını şu biçimde bitirdi:
“Ukrayna’nın talebi uygun değil. Montrö ile boğazları kapatmak lakin Türkiye’nin savaş tehdidi altında olması durumunda olur, bu durumda kabul edilemez. ABD’den de bu biçimde bir talep gelebilir. ‘Ben Ukrayna’ya dayanak göndereceğim’ diyebilir. Tonaja bakılırsa gemi çeşidine nazaran ABD Karadeniz’e girer 2 gemi 5 gemi her neyse artık. Mühleti dolar ve çıkar. Buna da yanıt bu biçimde verilir. Montrö herkese karşı bir sigorta. Biz ne yaptık pekala Montrö bildirisini imzalayan amiralleri yargılıyoruz. Akıllara ziyan bir durum. Söyleyecek söz bulamıyorum.”
NUSRET GÜNER: LOZAN KADAR DEĞERLİ
Emekli Oramiral Nusret Güner de Montrö Mukavelesinin en az Lozan kadar hayati ehemmiyette olduğunu vurgulayarak “En az Lozan Muahedesi kadar değerlidir Montrö Mukavelesi. Bırakın savaşa girmesini, kendisini savaş tehdidi altında hissederse de Mukavele Türkiye’ye önlem alma imkanı tanıyor. Hükümet ne yapar bilemiyorum; ancak biz Montrö’ye sıkı sıkıya bağlı kalmalıyız ki, Karadeniz alevler ortasında kalıp, bize de ziyan vermesin. ötürüsıyla Montrö’ye değerli demek yavaşça kalır, bizim için hayati bir imkan” dedi.
GÜRCİSTAN, RUSYA ÖRNEĞİ
2008 Rusya – Gürcistan krizini örnek veren Nusret Güner şöyleki devam etti:
“ABD bozmak istemişti. Bir kaç gemi yollamak istemişti. bu biçimde biz ABD’ye hayır demiştik. ABD çıkarma gemisini hastane gemisi diye geçirmeye çalışmıştı. özetlemek gerekirsesı bizim sıkı sıkıya kuralları takip etmemiz lazım. Türkiye kendisini savaşın ortasında mi görüyor, tehlike altında mı görüyor? Şu an bunları konuşmak için erken lakin yetkililer gereken planlamaları yapmalı. Türkiye gerektiği vakit bu önlemleri alabilir. Montrö kalksın diyenler eski halini bilmiyor”
İKİ ANA CÜMLE BUDUR
Montrö tartışması üzerine 104 amiralin ihtarının ne kadar haklı olduğunu kaydeden Nusret Güner şu sözleri kullandı:
“Ben olağan birinci günden itibaren onların ne kadar haklı olduğunu söyleyen biriyim. 104 emekli amiral iki ana bahiste da söylemiş olduklerinde haklıdır. Kimileri çabucak yanlış yerlere çektiler, yayın saatidir vb. sen içeriğine baksana. İki ana mevzu gündeme getirilmiştir: Montrö hayati ehemmiyettedir ve asker içine tarikatları karıştırmayın.
İki ana cümle bu. Bunda yanlış bir şey mi var. Büsbütün doğrudur. Amiraller, iki hayati hususta Türk milletini bilgilendirme görevini yapmıştır. Artık de Türk milleti görevini yaparak, iktidarın da muhalefetin de sahip çıkmadığı bu amirallere sahip çıkmalıdır. 80-90 yaşında yaşındaki amirallere kendilerini düşünerek bu açıklamayı yaptı diyenlere, öteki yerlere çekenlere de yazıklar olsun diyorum. aslına bakarsan Montrö’nün ehemmiyeti kısa müddette ortaya çıktı. Ayrıyeten tarikatları kışlaya sokmanın ziyanını da 15 Temmuz’da görmedik mi? ‘Askeri darbelere karşıyız’ ile ‘Askere karşıyız’ı birbirine karıştırdılar. Bu amirallerimizin vatanseverliklerin kimsenin kuşkusu olabilir mi?
2 YANSIYI HATIRLATTI
Açıklama hakkında edepsizlik yapıyorsunuz diyenlere Nusret Güner “Amirallere bu türlü edindikleri deneyimlerle halkı bilgilendirmeye çalıştıkları için edepsizlik yapıyorsunuz diyenlere de yazıklar olsun. Deneyimleriyle halkını bilgilendiren Amirallere, kendinden büyüklere bunu söyleyenler utanmadılar mı sanki?” dedi.
Ayrıyeten amirallerin açıklama yapmasına “zevzeklik” diyenlere de reaksiyon gösteren Nusret Güner “Türkiye’nin ana mevzularından biri hakkında yorum yapan deneyim sahibi insanların açıklamasını zevzeklik olarak adlandıranlara da yazıklar olsun. Kısa bir müddetde Montrö Mukavelesinin ehemmiyeti bir kere daha ortaya çıkınca, gerçeklerle yüzleşince ne düşünüyorlar sanki? Sanki artık kim zevzeklik ediyor?” diye ekledi.
Nusret Güner kelamlarını şu biçimde bitirdi:
“Bizim muhalefet kulağının üstüne yatmış, yalnızca “boş tencere iktidarı gdolayır” inancıyla hareket ediyor. Gündemin değişmesi onları rahatsız ediyor. Doğrudur, ufak tefek şeylerle gündem değiştirilmemeli, lakin ya hayati mevzularda! Muhalefet ne olup bittiğiniz farkında bile değil. Herkesle helalleşenler, sanki askerle helalleşmeye hiç düşündüler mi?”
NELER YAŞANABİLİR?
Karadeniz’de Rusya’nın Ukrayna’ya atak başlatması akla 2008’deki Gürcistan – Rusya savaşını akla getirdi. Kafkaslardaki Rusya-Gürcistan savaşının bölgede yarattığı hareketlilik Türkiye’yi de etkilemiş ve günlerce konuşulmuştu. ABD’nin 6. Filoya bağlı savaş gemilerini insani yardım ismi altında Boğazlar’dan geçirmek istemesi, Rusya’nın da karşı çıkması Türkiye’yi ortada bırakmıştı. O tarihte Montrö günlerce tartışılmıştı.
DEVA MONTRÖ’DE
Ankara, 2 askeri dev hastane gemisini Boğaz’dan geçirmek isteyen ABD’ye, geçişin Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne uygun olmadığını belirterek karşılık vermişti. Dışişleri Bakanlığı, ABD makamlarına, “Denizden geçiş Montrö’ye uygun olmalı. Comfort ve Mercy için istisna yapmayız” iletisini vermişti.
MÜHLET VE TONAJ KAİDESİ
ABD’de muahedenin mühlet ve tonaj sınırlamasını, savaş gemilerini Karadeniz’e girdi- çıktı formülüyle çözmek zorunda kalmıştı. Muahedeye nazaran Karadeniz’e kıyısı olmayan bir ülke pozisyonundaki ABD, Montrö’ye nazaran savaş gemilerini burada yalnızca 21 gün tutabilme hakkına sahip.
Gürcistan krizi sırasında Montrö’yü uygulamadan Boğazlar’dan geçmek isteyen ABD’ye Rusya da reaksiyon göstermişti. 28 Ağustos 2008’te Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Vladimir İvanovski şu açıklamada bulunmuştu:
“Montrö konusunda Rusya ve Türkiye’nin tavırları yüzde yüz birebirdir. Bu mutabakatın çağdaş dünyanın gereklerine uygun bir muahede olduğuna inanıyoruz. İki ülke de, Montrö’nün tam olarak uygulanması gerektiğini savunuyor.”
MONTRÖ TESADÜFÜ
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 4 Nisan 2021’de emekli amiralin yayımladığı “Montrö bildirisi”ne ait soruşturma başlatmış ve 6 Aralık 2021’de 103 sanık hakkında, “devletin güvenliğine yahut anayasal nizama karşı kabahat işlemek için anlaşma” hatasından 3 yıldan 12 yıla kadar mahpus cezası talebiyle iddianame düzenlemişti.
Dava kapsamında Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz bugün tabir verdi. Cem Gürdeniz, “Az evvel Rusya Ukrayna’ya girdi. Ukrayna, Türkiye’den boğazları kapatmasını istedi. Montrö olmasaydı biz tarafsızlığımızı koruyamazdık. Boğazların can simidi Montrö’dür. Ben Balyoz davasında mavi vatan için yaptıklarımdan dolayı 3,5 yıl mahpus yatmışım. Devletimden bu davadan derhal vazgeçmesini istiyorum” dedi.
MONTRÖ KONTRATI
1936’dan bu yana yürürlükte olan Montrö Boğazlar Mukavelesi, askeri gemilerin geçişine ve Karadeniz’de kalma mühletine aşikâr sınırlamalar koyuyor. Mukaveleye göre Karadeniz’e kıyıdaş olmayan ülkelere ilişkin gemiler Karadeniz’de 21 günden çok kalamıyor. Boğazlardan geçecek askeri gemilerin toplam yükü 15 bin tonu geçemiyor. Karadeniz’e kıyıdaş ülkeler, tıpkı anda Karadeniz’de toplam 45 bin tondan daha yüksek tonajda savaş gemisi bulunduramıyorlar. Kontrata nazaran uçak gemileri de boğazlardan geçemiyor.
Hazar Şahsuvar