Sabahları çenelerinizde ve çene ekleminizde ağrıyla ve yorgun uyanıyorsanız, bu durum gece diş sıktığınızın belirtisidir. Klinik muayenemizde dişlerin kesici yüzeylerindeki mine aşınmalarından, ağız açma kapama sırasındaki tıklama sesinden kişinin bruksist yani dişlerini çok sıkan biri olduğunu anlıyoruz. Ben hastalarıma, “Dişlerinizi sıktığınızın farkında mısınız?” diye sorduğumda; çoklukla “Hayır” olarak karşılık alıyorum. Zira şahıslar bu durumun birden fazla defa farkında olmuyor; eş ya da aile bireyleri gece diş sıkma seslerini duyduğunu söylüyor.
Uyku bruksizmi dediğimiz gece diş sıkma dalgalanmaları uyku evrelerine göre değişmektedir. Gece boyunca farklı şiddetlerde kuvvetlerle diş sıkma görülür. Diş sıkan şahıslar uykularının non-REM evresinde daha az şiddetle ve uzun mühlet diş sıkarlar; REM evresinde ise, daha kısa, daha şiddetli diş sıkarlar. İşte bu evredeki diş sıkmalar denetimsiz olması niçiniyle en çok ziyan veren diş sıkmalardır.
Birden çok niçini olabilir
Uyku kalitesi: Çalışmalar berbat kalitedeki uykunun diş sıkmayı tetiklediğini göstermektedir.
Psikososyal durum: Günlük hayattaki gerilim ve anksiyete gece diş sıkma oranını artırmaktadır.
Dişlerin kapanış bozuklukları: Dişlerin gerçek temaslarda olmaması vakit içinde çene ekleminde de soruna yol açar, diş sıkmayı tetikler.
Sinir sistemi bozuklukları: Serebral palsi, down sendromu, epilepsi ve parkinson üzere nörolojik ve psikiyatrik hastalıklarda diş sıkma görülür.
İlaç kullanması ve makûs alışkanlıklar: Alkol, kafein, sigara ve sistemik hastalıklarda kullanılan çeşitli ilaçların yan tesirleri olarak diş sıkma meydana gelebilir. bir daha antidepresan ilaç kümelerinden olan SSRI’ların (Selective Serotonin Re-uptake Inhibitor) uzun süre kullanması diş sıkmayı artırmaktadır.
Görülen problemler
*Gece denetimsiz uygulanan kuvvete bağlı olarak çeşitli sorunlar oluşur:
*Çene-eklem sorunları.
*Baş-boyun ağrıları.
*Dişlerde aşınmalar, kırılmalar, sallanmalar, çok hassasiyet.
*Çenede ve yüzde ağrılar.
*Ağız açma kapama sırasında kulak bölgesinde tıklama sesi.
*Alt yüzün hacim artışı ve yüz formunun değişmesi.
*Ağız açmada kısıtlanma ve zorlanma.
Tedavi şekilleri
Diş sıkmanın birden çok tedavi tekniği bulunur. Çiğneme kaslarımızdan biri olan masseter kasımızı sadece çiğneme sırasında çalıştırmalıyız. Diş sıkan şahıslarda çiğneme kasları fazla çalıştığı için kas hacmini ve gücünü artırmaya başlar. çabucak hemen eklem sorunları oluşmadıysa masseter ve temporal kaslara yapılan botoks kasın olağan güce erişmesini sağlar. bu biçimdece eklem ve dişlere gelen kuvvetler azalır. Kasların kuvvetini normalleştirmenin öteki yolu fizyoterapi ve kas gevşetici ilaçlardır. kimi vakit çene ekleminin uzun yıllar diş sıkmaya bağlı anatomisi bozulmuş olabilir. Bu durumda eklem splinti ismi verilen aparey tedavisi uygulanır. Daha ileri durumlarda çene eklemi ve alt çene kemiğinin hasarı kelam hususuysa; eklem cerrahisi gerekir. Sebebe bağlı olarak hipnoz, meditasyon, psikoanaliz de diş sıkma alışkanlığını gidermektedir.
Uyku bruksizmi dediğimiz gece diş sıkma dalgalanmaları uyku evrelerine göre değişmektedir. Gece boyunca farklı şiddetlerde kuvvetlerle diş sıkma görülür. Diş sıkan şahıslar uykularının non-REM evresinde daha az şiddetle ve uzun mühlet diş sıkarlar; REM evresinde ise, daha kısa, daha şiddetli diş sıkarlar. İşte bu evredeki diş sıkmalar denetimsiz olması niçiniyle en çok ziyan veren diş sıkmalardır.
Birden çok niçini olabilir
Uyku kalitesi: Çalışmalar berbat kalitedeki uykunun diş sıkmayı tetiklediğini göstermektedir.
Psikososyal durum: Günlük hayattaki gerilim ve anksiyete gece diş sıkma oranını artırmaktadır.
Dişlerin kapanış bozuklukları: Dişlerin gerçek temaslarda olmaması vakit içinde çene ekleminde de soruna yol açar, diş sıkmayı tetikler.
Sinir sistemi bozuklukları: Serebral palsi, down sendromu, epilepsi ve parkinson üzere nörolojik ve psikiyatrik hastalıklarda diş sıkma görülür.
İlaç kullanması ve makûs alışkanlıklar: Alkol, kafein, sigara ve sistemik hastalıklarda kullanılan çeşitli ilaçların yan tesirleri olarak diş sıkma meydana gelebilir. bir daha antidepresan ilaç kümelerinden olan SSRI’ların (Selective Serotonin Re-uptake Inhibitor) uzun süre kullanması diş sıkmayı artırmaktadır.
Görülen problemler
*Gece denetimsiz uygulanan kuvvete bağlı olarak çeşitli sorunlar oluşur:
*Çene-eklem sorunları.
*Baş-boyun ağrıları.
*Dişlerde aşınmalar, kırılmalar, sallanmalar, çok hassasiyet.
*Çenede ve yüzde ağrılar.
*Ağız açma kapama sırasında kulak bölgesinde tıklama sesi.
*Alt yüzün hacim artışı ve yüz formunun değişmesi.
*Ağız açmada kısıtlanma ve zorlanma.
Tedavi şekilleri
Diş sıkmanın birden çok tedavi tekniği bulunur. Çiğneme kaslarımızdan biri olan masseter kasımızı sadece çiğneme sırasında çalıştırmalıyız. Diş sıkan şahıslarda çiğneme kasları fazla çalıştığı için kas hacmini ve gücünü artırmaya başlar. çabucak hemen eklem sorunları oluşmadıysa masseter ve temporal kaslara yapılan botoks kasın olağan güce erişmesini sağlar. bu biçimdece eklem ve dişlere gelen kuvvetler azalır. Kasların kuvvetini normalleştirmenin öteki yolu fizyoterapi ve kas gevşetici ilaçlardır. kimi vakit çene ekleminin uzun yıllar diş sıkmaya bağlı anatomisi bozulmuş olabilir. Bu durumda eklem splinti ismi verilen aparey tedavisi uygulanır. Daha ileri durumlarda çene eklemi ve alt çene kemiğinin hasarı kelam hususuysa; eklem cerrahisi gerekir. Sebebe bağlı olarak hipnoz, meditasyon, psikoanaliz de diş sıkma alışkanlığını gidermektedir.