Antifosfolipid sendromu Ilk kez 1983 ylnda Hughes ve ark tarafndan tanmlanan antifosfolipid sendromu (APS) fosfolipidlere kars antikorlarn (aPL) olusmas ile ortaya ckan ve yaygn arteryel ve venoz trombozlarla seyreden bir klinik tablodur. Hastalga ait ozellikler arasnda iskemik serebral atak, livedo retikularis, pulmoner hipertansiyon ve habituel abortuslar bulunmaktadr. Ayrca labil hipertansiyon, migren, epilepsi, transvers miyelopati, trombositopeni ve okuler iskemiye de rastlanlmaktadr. Antifosfolipid sendromun (APS) etiyolojisi halen arastrlmaktadr. Trombozun etiolojik faktorleri olan oral kontraseptif, sigara kullanm ve diyetteki lipidlerin aPL olusumu ile ilgili olup olmadg bilinmemektedir. Antifosfolipid antikorlar pozitif olan aileler bulunmaktadr ve HLA calsmalar DR7, DR4, ve DOw7 + DRw53 alloantijenleri ve aPL arasnda bir iliski oldugu gosterilmistir. KLINIK TABLO Klinik acdan APS subakut ve akut olmak uzere, iki farkl sekilde seyretmektedir. Subakut formu rekurran migren, vizuel bozukluklar, derin ven trombozu ve habituel abortuslar, akut formu ise agr kalp-kapak yetersizligi, trombositopeni, agr iskemik atak ve yaygn tromboz gibi klinik tablolar ile kendini gostermektedir. Sendromun en onemli eslik eden ozelligi hem venoz, hem de arteriyel trombozun gorulmesidir. Arteriyel trombozun mevcudiyeti sendromun diger hiperkoagulabilite hastalklarndan ayrt edilmesini saglar. Tromboz her captaki damarlar etkileyebilir - bunlarn arasnda aort kavsi, karotid arterler, pulmoner damarlar ve kucuk cilt damarlar bulunmaktadr. Antikorlarn varlg yllar, belki de tum yasam boyunca devam eder. Bu nedenle en onemli sorulardan biri akut tromboz gelismesine hangi ek faktorlerin yol actgdr Kadn - Dogum ve Ureme sistemi APS'un en onemli ozelliklerinden biri tekrarlayan spontan abortus ile aPL arasndaki iliskidir. Fosfolipidlere kars antikor bulunan hastalarda abortus oran yuksektir. Habituel abortus vakalar arasnda antikor prevalans 5 vakada 1 olacak kadar yuksektir. Bu kadnlar arasnda aPL testleri rutine girmeye basladkca, bu orann artacagna inanlmaktadr. Sendromun dusuge yol acma mekanizmas, plasentann ince damarlarnn giderek tkanmasyla iliskili oldugu Doppler akm calsmalaryla gosterilmistir. Yine gebeligin ortalarn asan doneme dogru fetal dolasmn giderek azalmas, dusugun diger sebebidir. SENDROMUN IMMUNOLOJISI Fosfolipidlere kars olusan antikorlar heterojen bir grup olustururlar. Bu antikorlar negatif yuklu fosfolipidlerle reaksiyon verirler. aPL genellikle ya IgG, ya da IgM grubuna aittir. Cowchock ve ark. habituel abortusu olan hastalarla yaptg bir calsmada IgG grubu antikorlarnn daha cok kardiyolipin (CL), fosfatidik asid (PA), fosfatidil inozitol (PI) gibi fosfolipidlere baglandgn, IgM grubu antikorlarn ise daha cok fosfatidilkolin (PC), fosfatidiletanolamin (PE)'e baglandgn tespit etmistir. Ayn calsmada aPL pozitif hastalarda antinukleer antikorlarnn (ANA) ve anti-DNA antikorlarnn'da pozitif oldugu saptanmstr. Ayrca yuksek aPL titreleri olan sahslarda dusuk C4 kompleman faktoru ile birlikte oldugunu, bu da APS'da kompleman sisteminin aktivasyonu klasik yolun araclg ile gerceklestigi Unander ve ark. tarafndan bildirilmistir. TROMBOZ GELISMESININ MEKANIZMASI 1990 ylnda iki calsma grubu birbirinden bagmsz olarak ELISA testi ile saptanan antikardiyolipinin (aCL) yalnzca kardiyolipine kars olmadgn bildirmistir. Bu arastrmaclar aCL pozitif hastalardan elde edilen saf IgG'lerin bir plazma proteini olmadkca kardiyolipine baglanmadgn tespit etmistir. Bu plazma proteini beta2-glukoprotein I'dir. beta2-glukoprotein I'in immunojenik onemi su sekilde acklanmstr. Bir grup normal scan, kardiyolipin ve beta2-glukopotein I karsm ile immunize ederken, ikinci grubu yalnz kardiyolipin ile sensitize etmisler. Sonucta antifosfolipid antikor titrelerinin birinci grupta cok yuksek seyrettigini gostermislerdir. Boylece kardiyolipinin immunolojik etkisinin beta2-glukoproteine bagl oldugu sonucuna varlmstr. Olusan fosfolipid/aPL kompleksi protrombini aktive ederek hem intrinsig, hem de extrinsing phtlasma yollarn etkilemektedir.