BEŞ ELEMENTİN KURALLARI
Beş elementteki destekleme ve dizginleme fonksiyonları, daima karşılıklı etkileşim ortasındadır.Bu niçinle elementler birbirini tesirler ve dengelerler. bununla birlikte, her bir elementin bir Yin bir de Yang cephesi vardır, biribirini dengeleyen pozisyondadırlar. Şayet Yang artarsa Yin azalır, Yang azalırsa da Yin artar. Bu durum, her bir element ortasındaki zıtlığın istikrarı ve tamamlayıcısıdır:
Ağaç Ateş Toprak Metal Su
Yin – Yang Yin – Yang Yin – Yang Yin – Yang Yin – Yang
Bu değişim eğilimi, her bir element ortasında ve içindeki etkileşimlerle çeşitli seviyelerde seyreder. Bu da bize Beş Element içinde Yin-Yang’a dayalı bağlantı ağını tanıma fırsatı verir. Yin-Yang’a dayalı bu düzenlemedeki destekleme döngüsünde, bir elementin Yang’ının öbür elementin Yang’ını desteklediğini; bir elementin Yin’inin de başka elementin Yin’ini desteklediğini görürüz. Dizginleme ( denetim ) döngüsünde ise; bir elementin Yang’ının kendi Yin’ini denetim ettiği üzere, bir başka elementin Yin’ini de denetim ettiğini; tıpkı biçimde bir elementin Yin’inin kendi Yang’ını denetim ettiği üzere, bir öbür elementin Yang’ını da denetim ederek, bu yolla Beş Element sisteminin birbirini dengelediğini görürüz. Bu istikrar yalnızca tek taraflı değil, çift taraflıdır. özetlemek gerekirse, Yin artarsa Yang azalacak, Yang artarsa Yin azalacaktır.Ağaç elementinin Yin’i, Su elementinin Yin’i tarafınca desteklenir ve o da Ateş elementinin Yin’ini dayanaklar. Ağaç elementinin Yin’i sırasıyla, Ağaç elementinin Yang’ı ve Metal elementinin Yang’ı tarafınca denetim edilerek istikrarda tutulur.Sistemin bütün kısımlarında hassas, kırılgan bir istikrar kelam konusudur. Lakin sistem ortasındaki rastgele bir yerde uyumsuzluk ya da dengesizlik ortaya çıkarsa, biroldukca dengesizlik ve dönüşüm anormalliği görülebilir.
Açıklamaya çalıştığımız üzere, Ağaç elementinin Yin’i, direkt doğruya Ateş ve Su elementlerinin Yin’i , Ağaç elementinin Yang’ı ve Metal elementinin Yang’ı ile alaka içerisindedir. bu biçimdece, Ağaç elementinin Yin’indeki rastgele bir dengesizlik durumu, bunların rastgele birini yahut hepsini direkt doğruya etkileyebilir. Ağaç elementinin Yin’inin, bunlardan hangisini etkileyeceğini, bunlardan rastgele birisinin nispî istikrar seviyesi belirler. Sistemin rastgele biryerinde, öteki kesimlerine kıyasla gorece bir Yin aşırılığı yahut Yang aşırılığı üzere bir durumun oluşması, ileride dengesizliğe yol açacaktır. bu biçimde bir dengesizliğin oluşması durumundaysa, daha sonrasıda gelişen Ağaç Yin’inin dengesizliği, desteklemenin aksi istikametinde Su elementinin Yin’ini, destekleme istikametinde Ateş elementinin Yin’ini, bir daha kendi elementinin Yang’ını ve dizginleme tarafında Metal elementinin Yang’ını etkileyebilir. Bu etkileme yoluyla, rölâtif istikrar seviyesi başka elementlerin istikrarına bağlı olan bu elementlerden rastgele birisinin ya da hepsinin istikrarı bozulabilecektir.
Bu dönüşüm oluştuğunda, bize bir şeylerin olağan seyrinde gitmediğini düşündüren belirtiler ortaya çıkabilir; ya da rastgele bir belirti göstermeksizin gelişebilir. Örneğin, Ağaç elementinin Yin’i , Ağaç elementinin Yang’ını tesirler ise, bu zıt olmayan bir taraftır, daha sonra güç Toprak elementinin Yin’ine geçebilir, Toprak Yin’nin dengesizlik belirtilerine sebep olabilir. bir daha, bu tablonun ortaya çıkması, Toprak Yin’inin nispî istikrar durumuna bağlıdır. Şayet Ağaç elementinin Yin’inde bir aşırılık var ise, bu Ağaç elementi Yang’ında yetersizlik oluşturabilir. Ağaç elementinin Yang’ında bir ölçü aşırılık halinde ise, zıt tesire maruz kalması kelam konusu olmadığından; daha doğrusu, artık Ağaç elementinin Yang’ının nazaranli yetersizliği Toprak elementinin Yin’ine geçebilecektir. Toprak elementi Yin’inin yavaşça yetersizliği halinde ise, belirtiler görülmeyebilecektir. Dengesizlik nöbetleşe Toprak Yang’ına geçecektir. Toprak elementi Yin’i olağan ya da yavaşça yetersizse, o vakit Ağaç elementi Yang’ının gorece yetersizliği halinden olumsuz etkilenebilecektir.
Beş element kuramını, insan bedeninin yapı ve işleyişine uyarlayabiliriz. Bu yolla, beş element sistemiyle değerlendirdiğimiz tanısal işaretler, insan bedeninin güç akışının fotoğrafını tam olarak çıkarmamıza yardımcı olabilir.
Bu kuramsal niyetin, Beş Element Akupunkturu uygulamasının anlaşılmasına katkısı tamdır. Düzgün uygulayıcıların çalışmalarıyla farkına vardıkları bir bakış açısıdır. bu biçimdece onlar, gözetici tıp alanında akupunkturun tesirli olduğunu bizlere sunmuşlardır. Hastaya tanısal yaklaşımda, varolan kuşkularımızı gidermek için kuramsal olmaktan öte bir mana taşıyan; belirti , bulgu, dönüşüm ve benzerlikleri hatırlamamız kıymetlidir.Bunlar çoğunlukla, ağrı, acı ve dehşetin deposudurlar ve Uzakdoğu tıbbının sayesinde tedavi edilirler.
Hastalığın Kaynağı
Geleneksel Çin Tıbbı hastalığı, beşerdeki bir güç dengesizliği olarak kabul eder. Bu dengesizlik durumu; aşırılığın ve yetersizliğin çeşitli sistemlerini içerir. Örneğin, Li She Zhen’ın “ Sıhhat Nasıl Korunur?” isimli kitabında, hareketin kıymeti ve sakinliğin tehlikesine dikkat çekilir:
“ Deredeki su dirimseldir, beraberinde su hareketsiz değildir, menteşe
yaşlanmaz, kapı hala kullanılmaktadır, zira onlar hareket halindedirler.
Hal ve güç ( Qi ) içindeki ilgi de birebirdir. Hal hareket etmezse vital
öz ( Jing ) akmaz. Şayet vital öz akmaz ise, hayat gücü ( Qi ) de
dinginleşir. Dinginleşme başta olursa, bir tümöre emsal oluşuma dönüşür
yahut bir yer işgal eden rüzgar haline gelir.Durgunlaşma kulakta ise, işitme
kaybına yol açacaktır. ”
bir daha M.S. 82 – 83 lerde yazılan Lung Hun isimli kaynakta: “ Hastalık, düzensizlik ve karışıklığa emsal. Vital öz ( Jing ) ve ruh karmakarışık olmuş, nizamları bozulmuştur. ” Hai Nan Zu isimli kaynakta tamamlayıcı bir bakış açısı görülür. “ Hareketi imkanlı kılan, rastgele bir karışıklık olmadan geçilmesidir. ” Bu heyecanlandıran söz, tıpkı kaynaktan aldığımız aşağıdaki metni anlamamızı kolaylaştırır ve ufkumuzu genişletir:
“ Şayet vital öz ( Jing ) ve ruh ( Shen ) yükselirse{gelişir, genişler}yaşam
gücü ( Qi ) dağılamaz. Bu gerçektir ve kuraldır. Kural, düzgünlük
manasındadır; düzgünlük ise, rastgele bir karışıklık olmadan geçmektir.
Direkt geçmek, ruhu ( Shen ) kastetmektedir. Ruh ( Shen )ise, müthiş
konsantrasyonla çabaladığımızda onu nazaranbileceğimiz manasına gelir. İnsan
onu gorebilir. Harikulade konsantre olup dinlemeyi denediğinde, onu
işitebilirsiniz. Fevkalade bir efor ve odaklanmayla bir şey yapmak ya da olmak
istediğinizde, onu yapabilir ya da olabilirsiniz. Bu yüzden hüzün ve
tedirginlik içeri giremez. Hayat gücü ( Qi ) de ziyan vermez.”
Bizim hoşlanmadığımız ve dinmesini istek ettiğimiz hastalık belirtileri, gücün değişimleridir. Gerçekte bunlar, bizi biz yapan ruh (shen ) ve zihnimizi oluşturan, gücün hareketleridir. Bu niçinle,tanı ve sağaltım sürecinde, Beş Element sisteminin işaret ettiği eğilim ve kurallar, güç değişiminde ve güç istikrarının bir daha kurulmasında bize yol gösterir. Hastalık, bu bağlardaki dengesizliğin bir kararıdur.
Eski Klâsik Çin Tıbbı kaynaklarında; sıhhat ve hastalığın, bizim ellerimizde olduğu tabir edilir. Taoculuğun kurucusu diye kabul edilen bilge Lao Ze’nın öğrencisi, İ.Ö. 350 ile 280 yılları içinde hayatış, Çinli filozof Chuang Zu’nun yapıtından alınan aşağıdaki pasajda da bakılırsaceğimiz üzere; gerçek nefes almak, kurallara uygun yiyip içmek, bize sıhhat ve güç verecek, istikrarlı bir hayat sunacaktır.
“ Saf konsantrasyon halinde, sakin, dingin ve hareketsiz, çevrenizdeki
şeylere aldırmadan, zihninizi sakin bir durumda tutun. Hareket
ettiğinizde, Göğün kurallarına bakılırsa hareket edin; bunlar ruhu ( Shen )
geliştirmenin yollarıdır.”
Eğer, vital öz ( Jıng ) ve ruh ( Shen ) tam ise, bu biçimdece hayat gücü ( Qi ) dağılmaz, daha sonrasında hisler ( emosyonlar ) ve patojen güçler bedene ziyan veremezler. Hai Nan Zu ve Chuang Zu’dan yapılan alıntıların her ikisinin de, meditasyonu ima ettiği görülecektir. Klasik çin Tıbbının değerli yapıtlarında, bizim vital öz ( Jıng ), ruh ( Shen ) ve öbür hayat güçlerimizi istikrarda tutabilmemiz, Beş Elementin güçlerini dengelemede pek kıymetlidir.
Temel Uygunluklar
Beş Element kuramı, elementlerin birbirini oluşturduğunu söyler: Ateş Toprak’ı, Toprak Metal’i, Metal Su’yu, Su Ağaç’ı, Ağaç Ateş’i oluşturur. Lakin, elementler hem de birbirini denetim de ederler: Ateş Metal’i, Metal Ağaç’ı, Ağaç Toprak’ı, Toprak Su’yu, Su Ateş’i denetim eder. Yaratıcı çevrimde, Ana-Oğul kuralı vardır. Yaratıcı element Ana, yaratılan ise Oğul’dur.
Elementlerin organlarla ilgisinde olduğu üzere, bedenin değişik kısımları da, Yin ve Yang ile ilişkilendirilebilir. Bedenin üst kısmında yer alan kanallar daha fazlaca Yang olarak düşünülür. Bacaklarda yer alan kanallar ise, başkalarına göre Yin olarak dikkate alınır. Perikard ve Üçlü Isıtıcı kanalları, Ateş elementine ilişkin olarak kabul edilir. Beş yönetilen, organların neyi yönettiğini gösterir. Organ uyumluluklarında nazaranceğimiz üzere, organların açıldığı yer ( ağzı, penceresi ), birçok sefer klinikte yararlıdır. Örneğin; göz rahatsızlıkları, Karaciğerin tedavisiyle düzeltilebilir. Aşağıda yer alan iki açıklık İki Yin; anal ve üretral açıklıktır.
Duyular, renkler ve hislerin organlarla ilintileri, Nan Jing ve Ling Shu’dan derlenmiştir. Bunlar, direkt ve kolaylıkla anlaşılabilir. Vital öz ( Jıng ) ya da ruhun ( Shen ) benzerliklerine gelince; çeşitli manaları olan bu güçleri tanımlamada, Çince farklı karakterler kullanarak ayırt ederken, lisanımızın zayıflığı niçiniyle biz, sırf “ ruh ”olarak çevirebiliyoruz. Po karakteri, ruhu ima etmek için kullanılan genel bir tabirdir. Karaciğerde saklanan bu ruh, başıboş gezen bir ruh ( Hun ) olup, Hristiyan fikrindeki; öldükten daha sonra bedeni terk eden ruhun benzeridir. Akciğerlerde saklanan ruh ( Po ) ise, vücudun ruhudur, ve bedenin maddi bir modülünü ima eder; öldükten daha sonra Toprağa geri dönen ruh olan kemiktir. Po karakterinin manası, “ beyaz ruh ” olup, fizikî vücudun beyaz olan iskeletini ima eder. Shen karakteri de, ruhun bir diğer biçimi olup, Yang’a nazaran Yin olan vital öz ( Jing ) ile ilintilidir. Onların hepsi de birbirine bağlıdır ve birbirinin oluşumuna yardım ederler. Hun ve Po, Shen’ın Yin ve Yang yüzleri olarak görülebilir.
Tanısal Uygunluklar
Beş elementteki destekleme ve dizginleme fonksiyonları, daima karşılıklı etkileşim ortasındadır.Bu niçinle elementler birbirini tesirler ve dengelerler. bununla birlikte, her bir elementin bir Yin bir de Yang cephesi vardır, biribirini dengeleyen pozisyondadırlar. Şayet Yang artarsa Yin azalır, Yang azalırsa da Yin artar. Bu durum, her bir element ortasındaki zıtlığın istikrarı ve tamamlayıcısıdır:
Ağaç Ateş Toprak Metal Su
Yin – Yang Yin – Yang Yin – Yang Yin – Yang Yin – Yang
Bu değişim eğilimi, her bir element ortasında ve içindeki etkileşimlerle çeşitli seviyelerde seyreder. Bu da bize Beş Element içinde Yin-Yang’a dayalı bağlantı ağını tanıma fırsatı verir. Yin-Yang’a dayalı bu düzenlemedeki destekleme döngüsünde, bir elementin Yang’ının öbür elementin Yang’ını desteklediğini; bir elementin Yin’inin de başka elementin Yin’ini desteklediğini görürüz. Dizginleme ( denetim ) döngüsünde ise; bir elementin Yang’ının kendi Yin’ini denetim ettiği üzere, bir başka elementin Yin’ini de denetim ettiğini; tıpkı biçimde bir elementin Yin’inin kendi Yang’ını denetim ettiği üzere, bir öbür elementin Yang’ını da denetim ederek, bu yolla Beş Element sisteminin birbirini dengelediğini görürüz. Bu istikrar yalnızca tek taraflı değil, çift taraflıdır. özetlemek gerekirse, Yin artarsa Yang azalacak, Yang artarsa Yin azalacaktır.Ağaç elementinin Yin’i, Su elementinin Yin’i tarafınca desteklenir ve o da Ateş elementinin Yin’ini dayanaklar. Ağaç elementinin Yin’i sırasıyla, Ağaç elementinin Yang’ı ve Metal elementinin Yang’ı tarafınca denetim edilerek istikrarda tutulur.Sistemin bütün kısımlarında hassas, kırılgan bir istikrar kelam konusudur. Lakin sistem ortasındaki rastgele bir yerde uyumsuzluk ya da dengesizlik ortaya çıkarsa, biroldukca dengesizlik ve dönüşüm anormalliği görülebilir.
Açıklamaya çalıştığımız üzere, Ağaç elementinin Yin’i, direkt doğruya Ateş ve Su elementlerinin Yin’i , Ağaç elementinin Yang’ı ve Metal elementinin Yang’ı ile alaka içerisindedir. bu biçimdece, Ağaç elementinin Yin’indeki rastgele bir dengesizlik durumu, bunların rastgele birini yahut hepsini direkt doğruya etkileyebilir. Ağaç elementinin Yin’inin, bunlardan hangisini etkileyeceğini, bunlardan rastgele birisinin nispî istikrar seviyesi belirler. Sistemin rastgele biryerinde, öteki kesimlerine kıyasla gorece bir Yin aşırılığı yahut Yang aşırılığı üzere bir durumun oluşması, ileride dengesizliğe yol açacaktır. bu biçimde bir dengesizliğin oluşması durumundaysa, daha sonrasıda gelişen Ağaç Yin’inin dengesizliği, desteklemenin aksi istikametinde Su elementinin Yin’ini, destekleme istikametinde Ateş elementinin Yin’ini, bir daha kendi elementinin Yang’ını ve dizginleme tarafında Metal elementinin Yang’ını etkileyebilir. Bu etkileme yoluyla, rölâtif istikrar seviyesi başka elementlerin istikrarına bağlı olan bu elementlerden rastgele birisinin ya da hepsinin istikrarı bozulabilecektir.
Bu dönüşüm oluştuğunda, bize bir şeylerin olağan seyrinde gitmediğini düşündüren belirtiler ortaya çıkabilir; ya da rastgele bir belirti göstermeksizin gelişebilir. Örneğin, Ağaç elementinin Yin’i , Ağaç elementinin Yang’ını tesirler ise, bu zıt olmayan bir taraftır, daha sonra güç Toprak elementinin Yin’ine geçebilir, Toprak Yin’nin dengesizlik belirtilerine sebep olabilir. bir daha, bu tablonun ortaya çıkması, Toprak Yin’inin nispî istikrar durumuna bağlıdır. Şayet Ağaç elementinin Yin’inde bir aşırılık var ise, bu Ağaç elementi Yang’ında yetersizlik oluşturabilir. Ağaç elementinin Yang’ında bir ölçü aşırılık halinde ise, zıt tesire maruz kalması kelam konusu olmadığından; daha doğrusu, artık Ağaç elementinin Yang’ının nazaranli yetersizliği Toprak elementinin Yin’ine geçebilecektir. Toprak elementi Yin’inin yavaşça yetersizliği halinde ise, belirtiler görülmeyebilecektir. Dengesizlik nöbetleşe Toprak Yang’ına geçecektir. Toprak elementi Yin’i olağan ya da yavaşça yetersizse, o vakit Ağaç elementi Yang’ının gorece yetersizliği halinden olumsuz etkilenebilecektir.
Beş element kuramını, insan bedeninin yapı ve işleyişine uyarlayabiliriz. Bu yolla, beş element sistemiyle değerlendirdiğimiz tanısal işaretler, insan bedeninin güç akışının fotoğrafını tam olarak çıkarmamıza yardımcı olabilir.
Bu kuramsal niyetin, Beş Element Akupunkturu uygulamasının anlaşılmasına katkısı tamdır. Düzgün uygulayıcıların çalışmalarıyla farkına vardıkları bir bakış açısıdır. bu biçimdece onlar, gözetici tıp alanında akupunkturun tesirli olduğunu bizlere sunmuşlardır. Hastaya tanısal yaklaşımda, varolan kuşkularımızı gidermek için kuramsal olmaktan öte bir mana taşıyan; belirti , bulgu, dönüşüm ve benzerlikleri hatırlamamız kıymetlidir.Bunlar çoğunlukla, ağrı, acı ve dehşetin deposudurlar ve Uzakdoğu tıbbının sayesinde tedavi edilirler.
Hastalığın Kaynağı
Geleneksel Çin Tıbbı hastalığı, beşerdeki bir güç dengesizliği olarak kabul eder. Bu dengesizlik durumu; aşırılığın ve yetersizliğin çeşitli sistemlerini içerir. Örneğin, Li She Zhen’ın “ Sıhhat Nasıl Korunur?” isimli kitabında, hareketin kıymeti ve sakinliğin tehlikesine dikkat çekilir:
“ Deredeki su dirimseldir, beraberinde su hareketsiz değildir, menteşe
yaşlanmaz, kapı hala kullanılmaktadır, zira onlar hareket halindedirler.
Hal ve güç ( Qi ) içindeki ilgi de birebirdir. Hal hareket etmezse vital
öz ( Jing ) akmaz. Şayet vital öz akmaz ise, hayat gücü ( Qi ) de
dinginleşir. Dinginleşme başta olursa, bir tümöre emsal oluşuma dönüşür
yahut bir yer işgal eden rüzgar haline gelir.Durgunlaşma kulakta ise, işitme
kaybına yol açacaktır. ”
bir daha M.S. 82 – 83 lerde yazılan Lung Hun isimli kaynakta: “ Hastalık, düzensizlik ve karışıklığa emsal. Vital öz ( Jing ) ve ruh karmakarışık olmuş, nizamları bozulmuştur. ” Hai Nan Zu isimli kaynakta tamamlayıcı bir bakış açısı görülür. “ Hareketi imkanlı kılan, rastgele bir karışıklık olmadan geçilmesidir. ” Bu heyecanlandıran söz, tıpkı kaynaktan aldığımız aşağıdaki metni anlamamızı kolaylaştırır ve ufkumuzu genişletir:
“ Şayet vital öz ( Jing ) ve ruh ( Shen ) yükselirse{gelişir, genişler}yaşam
gücü ( Qi ) dağılamaz. Bu gerçektir ve kuraldır. Kural, düzgünlük
manasındadır; düzgünlük ise, rastgele bir karışıklık olmadan geçmektir.
Direkt geçmek, ruhu ( Shen ) kastetmektedir. Ruh ( Shen )ise, müthiş
konsantrasyonla çabaladığımızda onu nazaranbileceğimiz manasına gelir. İnsan
onu gorebilir. Harikulade konsantre olup dinlemeyi denediğinde, onu
işitebilirsiniz. Fevkalade bir efor ve odaklanmayla bir şey yapmak ya da olmak
istediğinizde, onu yapabilir ya da olabilirsiniz. Bu yüzden hüzün ve
tedirginlik içeri giremez. Hayat gücü ( Qi ) de ziyan vermez.”
Bizim hoşlanmadığımız ve dinmesini istek ettiğimiz hastalık belirtileri, gücün değişimleridir. Gerçekte bunlar, bizi biz yapan ruh (shen ) ve zihnimizi oluşturan, gücün hareketleridir. Bu niçinle,tanı ve sağaltım sürecinde, Beş Element sisteminin işaret ettiği eğilim ve kurallar, güç değişiminde ve güç istikrarının bir daha kurulmasında bize yol gösterir. Hastalık, bu bağlardaki dengesizliğin bir kararıdur.
Eski Klâsik Çin Tıbbı kaynaklarında; sıhhat ve hastalığın, bizim ellerimizde olduğu tabir edilir. Taoculuğun kurucusu diye kabul edilen bilge Lao Ze’nın öğrencisi, İ.Ö. 350 ile 280 yılları içinde hayatış, Çinli filozof Chuang Zu’nun yapıtından alınan aşağıdaki pasajda da bakılırsaceğimiz üzere; gerçek nefes almak, kurallara uygun yiyip içmek, bize sıhhat ve güç verecek, istikrarlı bir hayat sunacaktır.
“ Saf konsantrasyon halinde, sakin, dingin ve hareketsiz, çevrenizdeki
şeylere aldırmadan, zihninizi sakin bir durumda tutun. Hareket
ettiğinizde, Göğün kurallarına bakılırsa hareket edin; bunlar ruhu ( Shen )
geliştirmenin yollarıdır.”
Eğer, vital öz ( Jıng ) ve ruh ( Shen ) tam ise, bu biçimdece hayat gücü ( Qi ) dağılmaz, daha sonrasında hisler ( emosyonlar ) ve patojen güçler bedene ziyan veremezler. Hai Nan Zu ve Chuang Zu’dan yapılan alıntıların her ikisinin de, meditasyonu ima ettiği görülecektir. Klasik çin Tıbbının değerli yapıtlarında, bizim vital öz ( Jıng ), ruh ( Shen ) ve öbür hayat güçlerimizi istikrarda tutabilmemiz, Beş Elementin güçlerini dengelemede pek kıymetlidir.
Temel Uygunluklar
Beş Element kuramı, elementlerin birbirini oluşturduğunu söyler: Ateş Toprak’ı, Toprak Metal’i, Metal Su’yu, Su Ağaç’ı, Ağaç Ateş’i oluşturur. Lakin, elementler hem de birbirini denetim de ederler: Ateş Metal’i, Metal Ağaç’ı, Ağaç Toprak’ı, Toprak Su’yu, Su Ateş’i denetim eder. Yaratıcı çevrimde, Ana-Oğul kuralı vardır. Yaratıcı element Ana, yaratılan ise Oğul’dur.
Elementlerin organlarla ilgisinde olduğu üzere, bedenin değişik kısımları da, Yin ve Yang ile ilişkilendirilebilir. Bedenin üst kısmında yer alan kanallar daha fazlaca Yang olarak düşünülür. Bacaklarda yer alan kanallar ise, başkalarına göre Yin olarak dikkate alınır. Perikard ve Üçlü Isıtıcı kanalları, Ateş elementine ilişkin olarak kabul edilir. Beş yönetilen, organların neyi yönettiğini gösterir. Organ uyumluluklarında nazaranceğimiz üzere, organların açıldığı yer ( ağzı, penceresi ), birçok sefer klinikte yararlıdır. Örneğin; göz rahatsızlıkları, Karaciğerin tedavisiyle düzeltilebilir. Aşağıda yer alan iki açıklık İki Yin; anal ve üretral açıklıktır.
Duyular, renkler ve hislerin organlarla ilintileri, Nan Jing ve Ling Shu’dan derlenmiştir. Bunlar, direkt ve kolaylıkla anlaşılabilir. Vital öz ( Jıng ) ya da ruhun ( Shen ) benzerliklerine gelince; çeşitli manaları olan bu güçleri tanımlamada, Çince farklı karakterler kullanarak ayırt ederken, lisanımızın zayıflığı niçiniyle biz, sırf “ ruh ”olarak çevirebiliyoruz. Po karakteri, ruhu ima etmek için kullanılan genel bir tabirdir. Karaciğerde saklanan bu ruh, başıboş gezen bir ruh ( Hun ) olup, Hristiyan fikrindeki; öldükten daha sonra bedeni terk eden ruhun benzeridir. Akciğerlerde saklanan ruh ( Po ) ise, vücudun ruhudur, ve bedenin maddi bir modülünü ima eder; öldükten daha sonra Toprağa geri dönen ruh olan kemiktir. Po karakterinin manası, “ beyaz ruh ” olup, fizikî vücudun beyaz olan iskeletini ima eder. Shen karakteri de, ruhun bir diğer biçimi olup, Yang’a nazaran Yin olan vital öz ( Jing ) ile ilintilidir. Onların hepsi de birbirine bağlıdır ve birbirinin oluşumuna yardım ederler. Hun ve Po, Shen’ın Yin ve Yang yüzleri olarak görülebilir.
Tanısal Uygunluklar